Thánh Nữ Vicenta Lopez 

Ngay từ tuổi thơ đã nhận ra mình có ơn gọi phục vụ trong ngành giáo dục. (1847-1890)

     Từ tuổi ấu thơ, Vicenta đã là một đứa trẻ rất đặc biệt. Theo ngôn ngữ ngày nay thì em được kể vào loại "thần đồng". Không những em vượt xa những trẻ em khác về trí thông minh, em còn là một đứa trẻ thật đạo đức, nhất là lòng mến Chúa yêu người. Lúc mới 7 tuổi em đã trở nên người bạn thân với một bà cô đã 46 tuổi đời. Cùng nhau, hai người đã thực hiện công việc bác ái đặc biệt đối với những trẻ nữ sống kiếp tôi tớ trong thành phố Madrid.

     Vicenta Maria Lopez chào đời vào mùa xuân năm 1847, và cũng là người con duy nhất còn sống sót của đôi vợ chồng một luật sư. Vì thế, tất cả tình thương mến của cha mẹ đều đổ dồn vào Vicenta. Em được ba má rất mực cưng chiều, đến nỗi láng giềng hàng xóm nghĩ rằng thế nào rồi em cũng sẽ hư.

     Lúc mới ba tuổi, em bắt đầu chính thức theo học; và cũng từ tuổi ấy em bắt đầu đọc và học giáo lý Công giáo. Đến năm sáu tuổi, Vicenta bắt đầu tập viết và học toán. Để giúp cho em mở mang trí khôn, ông thân sinh cho em đọc các tác phẩm của Thánh Têrêxa Avila. Nhờ đó, tuy mới sáu tuổi đầu, em đã có thể quy tụ các trẻ con nhà nghèo trong làng để dạy giáo lý cho chúng. Đối với Vicenta, có thể nói đây là khởi đầu một đời chuyên lo việc giáo dục.

     Trong năm 1854, ba má Vicenta đã đưa em đến thăm một bà cô tại Madrid, bà Eulalia. Không bao lâu hai người đã trở nên đôi bạn thân. Cũng trong chuyến viếng thăm này, Vicenta đã nhận ra ơn gọi tông đồ của mình.

     Vào giữa thế kỷ 19, nhiều thiếu nữ từ thôn quê đổ về Madrid để kiếm việc làm gia nhân cho các nhà giầu. Lúc đến nơi, họ là những người đói rách, dơ bẩn, lo sợ mọi thứ, và rất nhớ nhà. Phần đông đều mù chữ và cũng không có một khả năng đặc biệt nào. Trong khi tìm chỗ làm, họ phải ở bất cứ chỗ nào có thể tá túc; cũng vì thế, họ thường sa vào nhiều dịp tội.

     Bà Eulalia đã lập một nhà gọi là Casita để giúp đỡ những thiếu nữ đó. Vicenta thường đến giúp bà tại trung tâm này. Nhiều năm sau, Vicenta kể lại kinh nghiệm đầu tiên trong đời làm việc tông đồ: "Lần đầu tiên tôi đến trung tâm Casita và thấy những trẻ nữ tại đây, tôi liền tự nhủ trong lòng, giúp đỡ và dạy dỗ những kẻ bé nhỏ này sẽ là nguồn vui và là công việc của tôi; và những người đầy tớ bé nhỏ không được ai giúp đỡ này, suốt đời sẽ là bạn của tôi".

     Đến năm 10 tuổi, Vicenta đến Madrid ở với hai ông bà Eulalia, một phần để giúp bà Eulalia trong việc tông đồ, phần khác để có thể tiếp tục theo học. Vicenta thật vui mừng vì quyết định này. Từ đây, em có thể luôn ở bên các trẻ nữ để giúp đỡ họ. Em là một học sinh rất giỏi và cũng rất siêng năng học hành. Tại đây, không những em học các môn thông thường, mà học cả công việc may vá, học đàn pianô, và một số việc thủ công khác như làm hoa giấy, v.v.

     Cũng từ đây, tình bạn thiêng liêng giữa bà Eulalia và Vicenta mỗi ngày mỗi thêm khăng khít. Dù bà Eulalia đã quá tuổi bốn mươi và Vicenta chỉ là một trẻ nhỏ, lòng mến yêu Thiên Chúa đã liên kết hai người trong một tình bạn thiêng liêng. Một tình bạn đã tồn tại qua bao nhiêu thăng trầm suốt cuộc đời của đôi bạn vong niên, một già một trẻ này: đau khổ vì sự mất mát người chồng và người bạn khi ông Eulalia qua đời, chia ly khi Vicenta quyết định sống đời tu trì trong khi bà Eulalia, lúc này đã 68 tuổi, không thể theo đuổi đời tu trì, và cái chết của bà Eulalia vào năm 1877.

     Như câu nói của người xưa, "vị thánh buồn là vị thánh đáng buồn", Vicenta là một người có tính tình rất vui tươi. Một ngày nọ, đang khi đau răng, trong một lá thư Vicenta đã viết: "Em vẫn khoẻ. Chiếc răng hàm xem ra nó vẫn còn sống, nhưng chắc ngày mai em sẽ lên án tử hình cho nó". Ngày hôm sau khi nhổ chiếc răng đó, Vicenta lấy làm lạ vì không thấy đau đớn gì cả, "nhưng thiệt là đau, khi phải trả bốn chục đồng cho nha sĩ".

     Một trong những gánh nặng Vicenta phải gánh chịu suốt cuộc đời là bệnh tật. Vicenta rất thường bị lên cơn sốt rét. Sau này, khi những tật bệnh đó khiến Vicenta quá đuối sức, Chị thường cố gắng dấu những bệnh tật đó đi hoặc không nói đến sức khoẻ của Chị. Thực ra, Vicenta quá bận rộn với việc phục vụ người khác, đến nỗi đâu có còn giờ để nghĩ cho mình. Khi được mười lăm tuổi, Vicenta viết thư cho mẹ: "Mẹ đến ở với chúng con, thế nào mẹ cũng khỏi bệnh. Trí tưởng tượng đóng một vai trò rất lớn trong những bệnh tật. Ở đây có nhiều cái làm cho chia trí đến nỗi không còn giờ để suy nghĩ nữa". Đối với Vicenta, "chia trí" đây chính là lo cho những khổ đau của người khác.

     Đối với Vicenta cũng như những cô gái thuộc hàng quý phái trong thời đó, họ phải quyết định một là sống đời hôn nhân, hai là sống đời tu trì. Không ai được theo đuổi một ngành chuyên nghiệp nào, mặc dù Vicenta có dư khả năng để trở nên một bác sĩ, luật sư, hay giáo sư. Vicenta từ từ nghĩ rằng mình có ơn gọi để theo đuổi bậc tu trì. Dù vậy, khi đã đến tuổi lập gia đình, họ hàng thân thuộc cũng gán ghép Chị cho vài người. Trong số đó, một chàng thanh niên với rất nhiều tính tốt đã được họ để ý hơn cả. Nhưng vì họ thấy Vicenta có một đời sống cầu nguyện sâu xa, và thích làm việc bác ái, nên họ sợ Chị sẽ từ chối. Để chắc ăn, họ đã cử một người chị họ đến kể cho Vicenta tất cả những tính tốt của anh chàng. Câu trả lời của Vicenta đã làm họ chưng hửng: "Thưa chị, em không lấy một ông vua, và em cũng không lấy một vị thánh". Sau đó, với phép của Cha linh hướng, Vicenta đã khấn tư giữ đức Khiết tịnh và sẽ vào Dòng. Lúc đó, Vicenta được 19 tuổi.

     Cũng quãng thời gian đó, trong khi Vicenta cân nhắc ơn Chúa gọi, và tìm một dòng tu để gia nhập, công việc giúp các trẻ nữ bước vào giai đoạn chuyển tiếp. Bà Eulalia trao công việc này cho một dòng tu, và vì đó, mục đích ban đầu của công việc tông đồ này đã bị thay đổi. Dù sự đổi thay này không có gì là xấu, nhưng bà Eulalia muốn giữ lại mục đích ban đầu của bà. Sau cùng, để được như lòng ước muốn, trung tâm Casita vẫn được trao cho dòng tu nọ, còn bà Eulalia và một người em của bà bắt đầu một trung tâm khác.

     Vì bắt đầu lại, Vicenta đóng một vai trò rất quan trọng. Chị là người trẻ nhất và cũng hăng hái nhất trong việc giúp đỡ các trẻ nữ. Cùng một lúc, Chị là quản lý, thư ký kiêm giám thị. Trong những năm trước đó, Vicenta thỉnh thoảng về sống với gia đình một thời gian, rồi lại trở về giúp trung tâm. Nhưng từ ngày có trung tâm mới, Chị quyết định ở lại luôn để làm việc.

     Dù tiếp tục giúp các trẻ nữ, Vicenta biết rằng mình cũng có ơn gọi đời tu trì. Gia đình của Chị sẽ vui mừng nếu Chị vào Dòng Thăm Viếng. Vicenta rất ước ao được theo đuổi ơn gọi sống đời tu trì, nhưng đồng thời Chị không muốn bỏ công việc bác ái. Để xin ơn Chúa soi sáng trong quyết định này, Vicenta xin phép để làm tuần tĩnh tâm tại Dòng Thăm Viếng. Những bút tích Chị để lại trong tuần tĩnh tâm cho ta thấy những tư tưởng hướng dẫn hành động của Chị cũng như sự thánh thiện của Chị.

     Chị viết, "Tôi không ngừng cảm thấy bị thúc bách phải tận hiến hoàn toàn cho Chúa, chân tay hoàn toàn bị trói buộc, sẵn sàng thực hiện tất cả những gì Thiên Chúa cao cả muốn nơi tôi. Vì Chúa đã tác thành nên tôi, tôi là vật sở hữu của Người, và tôi thuộc trọn về Người. Nếu Chúa muốn tôi làm việc cho vinh danh Người, tôi phải có nền tảng là sự hư không của tôi, vì nếu tôi có một tư tưởng tốt lành nào, đó là do Thiên Chúa ban cho tôi do lòng rộng rãi vô biên của Người; và tôi phải làm việc với niềm xác tín rằng chỉ có Chúa mới làm được những gì cần phải làm, còn tôi chỉ là một dụng cụ mà Người muốn dùng. Vì thế, tôi phải hăng hái làm việc như thể tôi phải hoàn toàn chịu trách nhiệm đối với công việc được trao phó".

     Sau tuần tĩnh tâm, Sơ Đôminica, cô của Vicenta, đã hỏi cho biết quyết định của Chị. Vicenta đã trả lời, "Các trẻ nữ đã thắng!"

     Từ ngày đó, Vicenta sống tại trung tâm với bà Eulalia và một hai người khác, để làm việc cũng như để theo một quy luật giống như luật dòng tu.

     Vicenta rất có tài trong việc cư xử với mỗi người theo cá tính riêng của họ. Chị nhìn ra giá trị của họ dưới con mắt Chúa. Chị trọng kính, yêu thương, và luôn sẵn sàng trao ban tất cả những gì họ cần để nên tốt. Vicenta coi các em như con cái mình.

     Thêm vào đó, Vicenta là người rất nhanh trí. Rất nhiều lần, nhờ khả năng này mà Chị đã giải quyết được nhiều vấn đề cho các em. Một lần nọ, một cô bé đã trót yêu một thanh niên con của một gia đình giầu có. Bố mẹ của chàng rất buồn bực, vì coi như chàng đã làm nhục gia đình khi muốn cưới một đứa đầy tớ. Vicenta đã hẹn để được gặp hai ông bà. Trước khi hai ông bà có dịp lên tiếng, Vicenta đã điềm tĩnh đòi họ phải đặt tiền hồi môn cho cô bé, để lỡ chàng thanh niên kia có chết và không có con cái để chăm sóc, thì cô ta sẽ không phải trở lại làm đầy tớ. Hai ông bà không thể tưởng tượng được là Vicenta dám đặt điều kiện đó. Sau đó hai ông bà bắt đầu lên tiếng phản đối cuộc hôn nhân này. Nhưng, với biệt hiệu là "Luật Sư" từ lúc còn bé, Vicenta đã trình bày những lý lẽ hùng hồn để biện minh cho tình yêu của hai đứa, đến nỗi sau cùng hai ông bà đã phải đồng ý.

     Một lần khác, một gia đình nghèo đã đem người con gái nhỏ của họ đến trung tâm để xin cho em có nơi ở và được dạy làm các việc nội trợ trong khi họ đi tìm việc. Khi thấy cô bé này thật là rách rưới, nhơ bẩn, đầu tóc bù xù, Vicenta liền tắm rửa và cho cô bé một bộ đồ mới, để không ai nhìn thấy sự khổ sở của em. Vicenta đã đích thân chải tóc cho em. Với nghĩa cử bác ái đó, tâm hồn cô bé kia đã sẵn sàng để đón nhận tình yêu Thiên Chúa.

     Dầu vậy, không phải mọi em đều tốt và biết điều. Có những em đã bỏ đi và theo đuổi một lối sống thật nguy hiểm. Đối với những em đó, Vicenta càng thương họ hơn và vẫn hằng theo đuổi chúng bằng lời cầu nguyện.

     Sau nhiều thời giờ suy nghĩ cùng với sự bàn hỏi vị linh hướng, Vicenta và hai phụ nữ khác mặc áo dòng ngày 11 tháng 6 năm 1876, để bắt đầu sống đời tu trì, và lập một dòng mới trong Giáo hội. Cả ba người đã khấn dòng vào năm 1878.

     Để sửa soạn cho cuộc khởi đầu trong đời tu trì, ba người đã dự ba ngày tĩnh tâm. Những bút tích Vicenta để lại trong dịp tĩnh tâm này cho thấy tinh thần của Chị đối với công việc lập dòng mới. "Trong những ngày này, con nhận được ánh sáng và tìm được sự an ủi. Nhưng lạy Chúa, con không muốn gì ngoài việc nhận biết Thánh Ý Chúa và thực hiện điều Chúa muốn... Xin Chúa hãy hướng dẫn con trong mọi sự; này con là tớ nữ của Chúa. Con cảm tạ Chúa vì đã ban cho con những người nhỏ bé này, những người có thể đem con về Thiên Đàng nếu con dạy cho họ biết kính mến Chúa, nếu con phân rẽ họ khỏi những phù hoa thế tục, những gì chỉ đem đắng cay đến cho họ. Lạy Chúa, xin ban cho con phương tiện để củng cố và làm phát triển công việc này, con tin chắc đó là điều Thánh Tâm Chúa rất hài lòng. Lạy Chúa, này con đây, xin Chúa hãy dùng con theo Thánh Ý Chúa".

     Từ sự bắt đầu nhỏ bé đó, một dòng mới từ từ phát triển. Cũng như các tu hội khác, dòng mới này phải trải qua nhiều thử thách và thánh giá, dòng vẫn không ngừng phát triển và nhiều người đến gia nhập. Không lâu sau, tu hội đã mở nhà ở nhiều thành phố khác, những nơi các trẻ nữ đến để tìm việc, để được giúp đỡ và dạy dỗ. Danh hiệu đầy đủ của tu hội là "Dòng Khiết Tâm Mẹ Maria chuyên việc Nội Trợ và Bảo Vệ Giới Trẻ".

     Đến tháng Giêng năm 1879, Sơ Vicenta bắt đầu có dấu bị bệnh phổi. Không lâu sau, Sơ hầu như kiệt sức, và vì thế có tiếng đồn là nếu Sơ chết, nhà dòng sẽ không còn ai hướng dẫn. Nhưng Sơ đã trấn an chị em dòng. "Dù người ta nói gì đi nữa, tôi sẽ không chết cho tới khi tôi được 43 tuổi". Sơ còn 10 năm nữa để sống.

     Sắc chỉ lập dòng đã được ban hành vào tháng Tư năm 1888. Trong Hiến pháp đã nếu rõ hai mục đích của dòng: thánh hoá bản thân và cứu các linh hồn.

     Đến năm 1890, Sơ Vicenta không còn dấu được những cơn đau của mình. Khi còn có thể làm việc, Sơ vẫn tiếp tục làm việc; nhưng đến tháng Chín năm đó, Sơ không thể ra khỏi giường nữa. Và đến tháng Mười Hai, hơi thở trở nên thật đau đớn, đến nỗi Sơ không còn nói chuyện bình thường được nữa.

     Ngày áp lễ Giáng Sinh, các chị em dòng lần lượt đến để giã từ, Sơ Vicenta cố gắng nói vài lời, và xin các Sơ đừng bãi bỏ những cuộc vui chơi cho các thiếu nữ, cho dù Sơ có chết ngay trong ngày hôm đó. Sơ Vicenta đã sống qua ngày Lễ Giáng Sinh. Đến trưa ngày 26 tháng 12, sau khi thầm thĩ, "Lạy Chúa tình thương của con! Giêsu, Maria, Giuse, xin hãy ở bên con," Sơ Vicenta ngả đầu về phía sau rồi qua đời, khi mới 43 tuổi.

     Lúc Sơ Vicenta qua đời, Dòng Khiết Tâm Mẹ Maria có năm tu viện đang hoạt động tại Tây Ban Nha. Ngày nay, Dòng vẫn còn tiếp tục công việc tông đồ trong một số quốc gia, đặc biệt tại Âu châu và Mỹ châu Latinh.

     Sơ Vicenta Maria Lopez y Vicuna được tôn phong lên bậc Hiển Thánh năm 1975.